Dzieje sankturium

Święta Anna - niewielka miejscowość leżąca na tradycyjnym szlaku pielgrzymek zdążających na Jasną Górę, zawdzięcza swoją nazwę patronce tutejszego sanktuarium, św. Annie Samotrzeciej, czczonej w tym miejscu od ponad pięciuset lat w słynącej łaskami późnogotyckiej drewnianej figurze. Zgodnie z dobrze udokumentowaną tradycją, początki kultu Świętej sięgają tu końca XV w., kiedy to miały miejsce cudowne wydarzenia, związane z objawianiem się św. Anny tutejszej ubogiej ludności.

Cudowne objawienie się św. Anny w lesie pod Przyrowem - drzeworyt z 1872 r. wg rysunku A.M. Głębockiego zamieszczony w „Wieńcu”.

Wkrótce w miejscu objawień ustawiono krzyż, do którego zaczęli pielgrzymować ludzie, upraszając - za wstawiennictwem św. Anny - wiele łask dla siebie i swoich bliskich.

Na początku XVI wieku w miejsce krzyża postawiono niewielką drewnianą kapliczkę, w której umieszczona została figura św. Anny. Nieznane jest, niestety, ani źródło pochodzenia, ani imię autora tego najcenniejszego skarbu tutejszego sanktuarium.

Cały wiek XVI to okres wzmożonego ruchu pielgrzymkowego, obejmującego coraz to dalsze okolice.

Widok klasztoru i kościoła w Świętej Annie od strony zachodniej - drzeworyt z 1874 r. wg rysunku L.F. Dymitrowicza zamieszczony w „Tygodniku Ilustrowanym”

Przełomową datę w dziejach sanktuarium stanowi rok 1609. Wówczas to na mocy przywileju króla Zygmunta III Wazy oraz dzięki fundacji znaczących osób, przybyli tu ojcowie bernardyni - z Zakonu Braci Mniejszych św. Franciszka - i w miejsce dotychczasowej drewnianej kapliczki wznieśli (w latach 1609-1617) murowany, jednonawowy kościół z wyodrębnioną w nim kapliczką św. Anny. Nieco później powstał też przylegający do kościoła klasztor.

Dokument fundacyjny klasztoru bernardynów w Świętej Annie, wystawiony w 1609 r. przez króla Zygmunta III Wazę.
Pieczęć miasta Przyrowa przy jednym z dokumentów fundacyjnych klasztoru bernardynów w Świętej Annie.
Dokumenty fundacyjne z początku XVII wieku.
Dokument mianowania przełożonego klasztoru bernardynów w Świętej Annie przez prowincjała prowincji Matki Bożej Anielskiej w Krakowie (1612).

Przez ponad 250 lat oo. bernardyni opiekowali się sanktuarium i coraz liczniej przybywającymi tu pielgrzymami. Mnożyły się łaski, dokonywały się cudowne wydarzenia i liczne nawrócenia, będące świadectwem szczególnego Bożego działania za wstawiennictwem patronki tego miejsca.

Po upadku powstania styczniowego rosyjskie władze zaborcze dokonały kasaty klasztoru bernardynów w Świętej Annie. W 1869 roku ze skasowanego ukazem carskim klasztoru w Piotrkowie Trybunalskim przybyły do Świętej Anny siostry dominikanki klauzurowe. Siostry mimo trudnego czasu historii kontynuowały dzieło opieki nad pielgrzymami i odnowy sanktuarium.

W styczniu 1881 r. wybuchł pożar, który zniszczył część klasztoru i kościoła, pogłębiając jeszcze bardziej trudności z jakimi siostry musiały się zmagać. Prace remontowe trwały kilka lat. W 1890 roku świątynia została ponownie konsekrowana.

Brama wjazdowa do klasztoru w Świętej Annie - fotografia z początku XX wieku wykonana przez L. Wolskiego ze zbiorów IS PAN.
Kruchta kościoła w Świętej Annie - fotografia z początku XX wieku ze zbiorów IS PAN.
Portal do kaplicy św. Franciszka w kościele w Świętej Annie - fotografia z początku XX wieku wykonana przez L. Wolskiego.
Wnętrze kościoła w Świętej Annie - fotografia z 1917 r. wykonana przez p. Komornickiego, ze zbiorów IS PAN.

Zniszczenia obu wojen światowych szczęśliwie ominęły sanktuarium w Świętej Annie. Siostry czynnie angażowały się w niesienie pomocy uchodźcom, otwierając drzwi klauzury dla wielu rodzin szukających u nich schronienia.

Do dziś dominikańskie mniszki żyją tu zgodnie ze swoim kontemplacyjnym powołaniem, a jednocześnie służą strudzonym pielgrzymom zdążającym na Jasną Górę.

Upływ czasu nie pozostaje jednak obojętny dla stanu zabytku. Świadome tego dominikanki od lat osiemdziesiątych XX wieku prowadzą systematyczną akcję konserwacji zabudowań kościoła i klasztoru, jego wystroju i wyposażenia.

Prowadzona obecnie renowacja ołtarza głównego jest wotum wdzięczności dominikanek za 150 lat pobytu u Świętej Anny i Jej opiekę nad wszystkimi, którzy się Jej powierzają.

Ołtarz główny po pierwszym etapie renowacji wykonanej w 2018 r.

Przejdź do sanktuarium

Przejdź do klasztoru

Publikacje

Siostry dominikanki jako kustoszki tego Sanktuarium, pragnąc oddać hołd swojej Patronce, zatroszczyły się - poprzez wydanie dwóch książek - o upamiętnienie miejsca i otrzymywanych tutaj łask.

Księga łask jest formą przybliżenia wiernym kultu św. Anny w tutejszym sanktuarium oraz zbiorem świadectw wielu uzdrowień i cudów nawrócenia wymodlonych za Jej wstawiennictwem.
Skarbnica miłosierdzia to album ukazujący wielkość i niepowtarzalny urok świętoanieńskiego sanktuarium w jego artystycznym i historycznym wymiarze. W niezwykły sposób oddaje on wymiar Bożego piękna, jakie od wieków tworzy to niewielkie, ale na pewno święte miejsce na naszej polskiej ziemi.

Do celów niniejszej prezentacji wkorzystano album Skarbnica miłosierdzia Jerzego Żmudzińskiego

Jesteśmy tu po to, by wielbić Boga, by wsłuchiwać się i rozważać Jego słowo, ale też po to, by nieustannie zanosić do Niego wszystkie sprawy dzisiejszego świata, Kościoła i każdego człowieka.

Zapraszamy do kolejnych odwiedzin — ss. dominikanki

- Menu -